انواع سیستم ترمز و عیوب رایج سیستم ترمز

تصور کنید که درحال رانندگی هستین و ماشینی یکدفعه جلوی شما می پیچه، و ماشین شما با وجود گرفتن ترمز متوقف نمیشه. در اون لحظه یادتون میاد که چند روز پیش ماشینتون رو برای تعمیر پیش مکانیک بردید و اون به شما گفته بود که سیستم ترمز ماشین اشکال داره و شما پشت گوش انداختید. اونجاست که به نعمت بزرگی به نام ترمز ایمان میارید. اما، دیگه دیر شده و افسوس فایده ای نداره و باید آماده برخورد بشید.

انواع سیستم ترمز از زمانی که ماشین اختراع شد تقریباً همگام با اون وارد این دنیای جادویی شد. و این دو با هم، همانند تارهای در هم تنیده شده هستن. و امکان جداسازی وجود نداره.

انواع سیستم ترمز ها همانند ماشین ها، تاریخچه پر فراز و نشیبی داشتن و راه درازی رو طی کردن تا امروزه به این ساحل آرامش رسیدن (البته به غیر از برخی از محصولات داخلی!!!) در ادامه شما رو با انواع سیستم ترمز و عیوب رایج اون ها آشنا می کنیم. پس بیا با کارآموز وبسایت آموزش مکانیک خودرو همراه شو و عاشق یادگیری خودرو شو.

ترمز بادی یا پنوماتیکی

در انواع سیستم ترمز ها یک سیستمی به نام ترکز بادی یا پنوماتیکی وجود دارد. این نوع ترمزها برای ماشین های سنگین ، معدنی و قطارها کاربرد داره و در این مدل اطمینان از مدار ترمز تا حدودی از ترمزهای عادی هیدرولیکی بیشتر بوده و دارای قدرت بیشتر برای توقف هستش. در این مدل به جای روغن از هوا استفاده شده است. در ابتدا بیاییم با قطعات ترمز بادی آشنا بشیم

قطعات انواع سیستم ترمز بادی یا پنوماتیکی

کمپرسور هوا: این قطعه وظیفه داره تا هوای مورد نیاز سیستم رو تامین کنه. این قطعه به وسیله ی تسمه ، چرخ زنجیر یا چرخ دنده به موتور متصل است و نیروی خودش رو از موتور می گیره. این قطعه هوا رو با فشار مورد نیاز وارد مخزن ذخیره می کنه.

کنترلگر کمپرسور هوا: کمپرسور هوا چون به موتور متصل است، پس هر وقت موتور روشن باشه به کار می افته. برای همین به صورت پیش فرض همیشه کار می کنه. اگه چنین اتفاقی بیفته، مخزن ذخیره به دلیل پر شدن بیش از اندازه (فشار خیلی بالا) منفجر میشه. برای همین از کنترلگر کمپرسور استفاده می کنن تا هر وقت مخزن ذخیره پر شد کمپرسور رو غیر فعال کنه.

مخزن ذخیره: در این قطعه هوای مورد نیاز سیستم ذخیره میشه تا در صورت نیاز وارد مدار بشه.

دریچه تخلیه آب در مخزن: همون طور که میدونید در هوا مقدار زیادی رطوبت یا همون آب وجود داره. آب دشمن اصلی این سیستمه. و وجود آب باعث کاهش راندمان و یا از کار افتادن سیستم ترمز میشه. این شرایط در زمستان زمانیکه آب در مخزن یخ زده میشه، خیلی اوضاع رو خراب می کنه. برای همین در قسمت زیر مخزن ذخیره، یک دریچه ای قرار دادن تا راننده در فواصل زمانی به صورت مرتب آب رو خالی کنه. البته امروزه سعی شده از دریچه های اتوماتیک استفاده کنن و هر وقت مقدار آب از حد مجاز بیشتر شد خودش باز بشه و تخلیه کنه.

دستگاه خشک کن : توی بعضی از سیستم ها به دلیل حساسیت بالا مابین کمپرسور و مخزن ذخیره، دستگاه خشک کن رو قرار میدن تا هوا رو گرم کنه و رطوبت رو از بین ببره ( به اصطلاح هوا خشک بشه ).

سوپاپ زیر پایی یا پدال ترمز: این قطعه زمانیکه توسط پا فشرده میشه به هوا اجازه میده از مخزن ذخیره خارج بشه.

سیستم کنترل کننده فشار هوا: گاهی مواقع به دلیل اشکال در سیستم ( کنترلگر کمپرسور هوا از کار بیفته )، فشار بیش از اندازه در مخزن ایجاد میشه. برای اینکه مخزن منفجر نشه از سوپاپ کنترل فشار استفاده می کنن تا در صورت نیاز باز بشه و هوای زیادی رو خالی کنه و فشار رو به حالت عادی برگردونه.

اتاقک ترمز : این قطعه همانند بوستر در ترمزهای هیدرولیکی وجود داره عمل می کنه.

میله پرس: میله‌ای آهنی و شبیه به پیستون که اتاقک ترمز رو به رگلاتور متحرک وصل می‌ کنه. وقتی جمع میشه، لنت ها خلاص میشن، و وقتی باز می‌شه، لنت ها درگیر میشن.

رگلاتور متحرک: بازویی هستش که میله پرس رو به محور S متصل می کنه تا بتونه فاصله بین لنت ها رو تنظیم کنه.

محور S: میله‌ای که سر اون شبیه حرف S است و لنت ها رو از هم جدا می کنه و به کاسه ترمز می‌چسبونه. این قطعه کار سیلندر و پیستون در کاسه چرخ ترمزهای هیدرولیکی رو انجام میده.

فنر برگشت: یک فنر سخت که به لنت متصل است و اون رو به سر جایش برمی‌گردونه.

هنگامی که راننده ترمز رو فشار میده پدال ترمز شیر خروجی هوا از سمت تانک باد به سمت اتاقک ترمز رو باز می کنه. هوا وارد مدار شده و باعث میشه اتاقک ترمز، رگلاتور متحرک که بهش وصل هستش رو به سمت جلو حرکت بده. در این لحظه رگلاتور به محور S شکل متصل است. انتهای این محور S شکل به لنت متصل است. در اثر حرکت، لنت ها به کفشک ها متصل میشه. هم چنین هر وقت راننده پا رو از روی پدال برداره، فشار باد از بوستر ترمز خارج میشه و کفشک ها به حالت اولیه خود باز برمی گردن.

شکل زیر نمای کلی ترمز بادی رو نشون میده:

سیستم ترمز الکتریکی (مغناطیسی) یا سیمی

در ابتدا به دلیل نام این سیستم شما فکر می‌کنید که سیستمی شبیه ترمز دوچرخه‌ها است. اما عملکرد این سیستم کاملاً متفاوت با نمونه‌های به کار رفته در وسایل نقلیه عمومی است و تکنولوژی بسیار پیشرفته‌ای در اون‌ها به کار رفته است.

عملکرد این سیستم بدین صورت است که پدال ترمز فقط به یک سنسور متصل است. تا میزان نیروی ترمزی راننده رو دریافت و اطلاعات رو به ماژول کنترل ارسال می کنه. سپس این ماژول با توجه به سرعت خودرو نیروی ترمزی مورد نیاز رو از طریق دو سیلندر ترمز جداگانه، یکی برای محور جلو و دیگری برای محور عقب، اعمال می‌کنه. دلیل استفاده از دو سیلندر جداگانه بالا بردن امنیت خودروها است. که در صورتی که یکی از سیلندرها از کار افتاد، یکی دیگه بتونه خودرو رو متوقف کنه. در نمونه‌های جدیدتر، سیلندر‌های هیدرولیکی جای خودشون رو به عملگرهای الکترومکانیکی دادن، تا نیروی ترمزی دقیق‌تری روی چرخ ها داشته باشیم.

خُب حالا بیاییم در مورد ایراداتی که در انواع سیستم ترمز پیش میاد یک کم در موردشون بهتون بگیم.

علائم که نشان می‌دهد دیسک ترمز نیاز به تعویض دارد:

1- لرزش و یا صدای نامتعارف به هنگام ترمزگیری
2- تغییر رنگ سطوح دیسک
3- ترمزگیری ضعیف همراه با لرزش و طی مسافت بیشتر برای ترمزگیری
4- وجود شیارهای کوچک بررای دیسک
5- لرزش فرمان و پدال ترمز به هنگام ترمزگیری و سوت کشیدن
6- خوردگی سریع لنت ها و عدم ترمزگیری بصورت کامل

در ادامه می خواهیم شما رو با عیب های رایج در انواع سیستم ترمز خودروها آشنا کنیم.