انواع مسابقات اتومبیل رانی (قسمت اول)

توی بعدازظهر یکشنبه در یک هوای ابری رانندگی می کنی و کف جاده هم خیس و لغزنده است. کل مسیر پر از چربی دود ماشین و گرده های لاستیکه. ناگهان با سرعتی بیش از  200 Km/h به پیچ نزدیک میشی و سرعت رو کم می کنی و با سرعتی هر چه  تمام تر وارد پیچ میشی، ماشین جلویی وارد منطقه ی داخلی پیچ شده و بهت اجازه سبقت نمیده، عرض پیست خیلی کمه و نمیتونی از کنار ماشین جلویی با خیال راحت سبقت بگیری. با این وجود توی پیچ بعدی که زاویه چرخش پیچ زیاده باید به راست بپیچی و در یک لحظه با سرعت خیلی زیاد از قسمت بیرونی پیچ با استرس و آدرنالین زیاد در خون از ماشین جلویی سبقت می گیری. چند تا پیچ آخر رو هم جلویی، و در نهایت توی خط مستقیم با سرعتی بیش از  300 Km/h از خط پایانی عبور می کنی و 10 دقیقه بعد هم کاپ قهرمانی رو بالای سر می بری. و با صدای کف و جیغ و افتخار دیگران بهت، مطمئنم هیچ وقت این لحظه از ذهنت پاک نمیشه و تا ابد یادت میمونه. و این از اون لحظه های ناب مسابقات اتومبیل رانی هستش.

از زمانیکه اتومبیل اختراع شد. بشر دوست داشت با این وسایل عجیب و جدید به سرعت بالاتر دست پیدا کنه. بعدها کمپانی ها برای استقامت محصولات مسافت های زیادی رو طی می کردن. و بعدها این مسافت های طولانی رو در سریع ترین زمان ممکن طی می کردن. و به این ترتیب مسابقات اتومبیلرانی شکل گرفت. در ابتدا مسیر مسابقات مسافت بین 2 یا چند شهر بود و اون هم در جاده هایی که خاکی و پر از دست انداز بود. اولین مسابقه از این نوع مسیر پاریس تا مادرید از سال 1903 تا 1914 بود.در طی این مسابقات تا این اواخر به دلیل ایمنی پایین وسایل و جاده تعداد زیادی از رانندگان و حتی تماشاچیان کشته میشدن. به طوری که در سال 1955 در طی یک مسابقه 83 نفر از تماشاچیان به همراه راننده در مسابقه 24 ساعته با انحراف و سپس آتش گرفتن ماشین مرسدس بنز لونژ که با سرعت 270km/h حرکت می کرد کشته شدن. در این حادثه چون جنس بدنه مرسدس از جنس منیزیوم بوده و آتش نشانان با نداشتن اطلاعات برای خاموش کردن منیزیوم، با آب می خواستن خاموش کنن که فایده ای هم نداشت و مرسدس ساعت ها در آتش سوخت و نابود شد. پس بیا با کارآموز وبسایت آموزش مکانیک خودرو همراه شو و عاشق خودرو شو.

قبل از شروع ابتدا میخواهیم شما رو با چند اصطلاح فنی در این سری مسابقات ورزشی آشنا کنیم.

استارت (start)

خط آغاز هر مسابقه که شرکت کنندگان در پشت آن قرار می گیرین و با روشن شدن چراغ سبز یا با علامت پرچم حرکت می کنن.

تعیین خط (Qualifying)

قبل از شروع هر مسابقه بسته به نوع هر مسابقه ( فرمولا 1، WRC، DTM و…) شرکت کنندگان تک به تک یا به صورت گروهی یک یا چند دور پیست مسابقه رو طی می کنن و زمان هر شرکت کننده ثبت میشه و بر اساس سریع ترین زمان ثبت شده جایگاه خودرو در ابتدای مسابقه مشخص میشه.

پول پوزیشن (Pole Position) :

جایگاهی است که در زمان تعیین خط، راننده ای سریع ترین زمان رو به نام خودش ثبت می کنه. یعنی کسی که در شروع مسابقه در ابتدا (شماره 1) قرار داره رو پول پوزیشن میگن.

وارم آپ (Warm up):

پس از ورود اتومبیل های مسابقه به پیست و قرارگرفتن در مکانی که طبق مرحله تایم گیری مشخص شده برای گرم کردن موتورها، لاستیک ها، ترمزها و به طور کلی آماده نمودن اتومبیل جهت مسابقه، كلیه شركت کنندگان یک دور در پشت سر اتومبیل مارشال یا راهنما، پیست را طی می کنن که این دور رو اصطلاحاً دور مارشال یا وارم آپ میگن.

پیت استاپ (Pit Stop)

جایگاهی است که در کنار خط مسابقه قرار داره. در پیت استاپ اتومبیل ها بسته به مسابقه لاستیک ها، راننده ها، قطعات معیوب خودرو رو تعویض کرده و سوخت گیری رو انجام میدن. حتی به دلیل تخلف در طی مسابقه، راننده مجبور میشه بسته به نوع جریمه تعیین شده چند ثانیه ای که از سوی داوران مشخص میشه توقف اجباری کنه. پیت استاپ بخش مهمی از مسابقه هست که در سریع ترین حالت ممکنه انجام میشه و مکانیک ها در اون لحظه فشار و استرس خیلی زیادی دارن. برای مثال تیم فرمولا 1 ویلیامز در گرند پری آذربایجان سال 2016 در مدت زمان 1.92 ثانیه 4 چرخ ماشین رو تعویض کنه و سریع ترین زمان رو به نام خودش ثبت کنه.

لپ یا دور (Lap)

لپ یا دور مسیری است که شرکت کننده بین خط شروع مسابقه تا پایان خط مسابقه رو طی می کنه.

بیش فرمانی (over steer)

در هنگامی که در سر پیچ حرکت می کنید و فرمان می گیرید. اگه این میزان فرمان گرفتن کمی زاویه اش بیش از اندازه به سمت داخل پیچ میل کنه ماشین دور خودش می پیچه. این حالت بیشتر در اتومبیل های دیفرانسیل عقب اتفاق می افته که قدرت به چرخ عقب منتقل میشه چون در اون حالت عقب خودرو راحت تر سُر میخوره و میپرخه.

اسپین (Spin)

چنانچه حالت بیش فرمانی اصلاح نشه اتومبیل بسته به سرعتی كه داره به دور خودش می چرخه و از مسیر خارج می شه كه به این حالت اسپین زدن گفته میشه.

خُب حالا بریم سر اصل مطلب و شما رو با انواع مسابقات اتومبیل رانی آشنا کنیم:

اسلالوم (Slalom)

نوعی مسابقه مارپیچ است كه به صورت تک نفره و در یک مسیر كه با موانعی همچون كله قندی طراحی شده انجام میشه و ملاک موفقیت در اون مانور خوب بین موانع و سرعت مناسب در عبور از اون هاست. به طوری كه مسیر رو در بهترین زمان و کمترین خطای ممكن طی کنه.

مسابقات اتومبیل رانی درگ یا مسابقه شتاب(DRAG)

مسابقه بین ماشین هایی برگزار میشه که بر این شکل هست که باید خودرو ها در یک مسیر مستقیم بسته به نوع مسابقه در مسافت های  200، 300، 400 متر با نهایت سرعت حرکت کنن و برنده شخصی است که از خط مشخص شده زودتر عبور کنه. این مسابقه در سطوح مختلف برگزار میشه از سری ماشین، موتور کامیون و هر بخشی در انواع کلاس بندی برقرار است. و از آسفالت مخصوص و تایر مخصوص برای حداکثر چسبندگی و بهترین زمان تایم گیری استفاده می کنن. این سری مسابقات از سال 1951 آغاز شد.

مسابقات اتومبیل رانی دریفت (Drift)

عبور از یک پیچ با حداکثر سرعت دریفت است به طوری که در هنگام پیچ ها باید چرخ ها لغزش کنه و شیوه دور زدن با زاویه غیر مستقیم در راستای پیچ انجام بگیره. ( زاویه چرخ بر عکس پیچ باشه. یعنی در هنگام پیچیدن به سمت راست زاویه چرخ به سمت برعکس یعنی چپ باشه. ) مسابقات دریفت در طی یک دور پیست انجام میشه و 2 صورت تک نفره یا به صورت 2 نفره که 2 رقیب با هم حرکت می کنن و بهترین اجرا برنده میشه.

رالی یا ریس

مسابقه با چند ماشین در مسیرهای مختلف انجام میشه و ممکن هستش تنها در یک خیابان باشه، یا بیابان، یا ترکیبی از این موارد و وجود موانع و مسیرهای متنوع خاص باشه. اولین مسابقه اتومبیل رانی در سال 1887 در 28 آوریل در فرانسه به طول  2 کیلومتر با حضور تنها یک شرکت کننده به نام جورج بوئونت برگزار شد. در هر حال اولین مسابقه رسمی 7 سال بعد یعنی در سال 1894 با حضور 25 شرکت در مسیر 127 کیلومتری پاریس تا روان برگزار شد.

مسابقات اتومبیل رانی فرمولا 1 (Formula 1)

این مسابقات از سال 1950 میلادی شروع به کار کرد که تیم آلفارومئو در اون سال قهرمان مسابقات شد.حداکثر زمان تعیین شده برای این مسابقات 2 ساعت هستش که در عمل بیش از 90 دقیقه طول نمی کشه. تیم های حاضر در مسابقات 10 تا هستش که در هر تیم 2 راننده اصلی وجود داره. که در مجموع 20 راننده برتر دنیا در این مسابقه سخت درجه 1 به رقابت می پردازن. تا سال 2010 تیم ها در منطقه پیت استاپ از 4 حلقه لاستیک به همراه سوخت گیری استفاده می کردن که از سال 2010 به بعد سوخت گیری ممنوع شد. از سال 2014 حجم موتور به 6/1 لیتر یا 1600cc  6 سیلندر محدود شد. اما از فناوری توربو شارژر و ERS استفاده استفاده می کنن. به طوری که قدرت موتور از 750 به عدد 950hp رسیدش. این اتومبیل ها به راحتی به سرعت 350 Km/h میرسن. تعداد نفرات در پیت استاپ تا 25 نفر مجاز است. زمان تعویض لاستیک در حدود 2 تا 3 ثانیه طول می کشه. اما رانندگان در منطقه پیت استاپ محدودیت سرعت دارن و نمیتونن از اون سرعت بیشتر برن. یکی از نکات جالب در مورد فرمولا 1، این است که از پیشرفته ترین تکنولوژی ها استفاده می کنه و خیلی از تکنولوژی های موجود در خودروهای عادی از این رشته اومده است. که می تونیم از این تکنولوژی ها: ترمزهای دیسکی، فیبرکربن در بدنه، توربوشارژر، سیستم بازیابی انرژی در هنگام ترمز زدن (KERS)، اسپویلر عقب و… نام ببریم. نکته ی جالب دیگه این است که استفاده از سیستم کمک برای کنترل یا توقف مانند: ABS(ترمز ضد قفل) ، EBD( تقسیم نیروی ترمز متعادل بین چرخ جلو عقب) ، ESP (کنترل پایداری در سر پیچ ها )، TCS ( جلوگیری از لغزش چرخ در هنگام حرکت اولیه) و … ممنوع است. به این دلیل که راننده با تسلط خودش باید ماشین رو کنترل کنه!!! و نباید به کمک دستگاه کمکی ماشین رو هدایت کنه. در ضمن در گرندپری 2019 در بریتانیا تیم ردبول تونست زمان رکورد کوتاه ترین توقف در پیت استاپ رو با زمان 91/1 ثانیه!!! به نام خودش ثبت کنه. در فرمولا 1 جدای از پیشرفته بودن تکنولوژی، حضور نیروی انسانی خیلی خیلی مهم است و یکی از جاهای خیلی مهم در فرمولا 1 منطقه پیت استاپ و به خصوص مکانیک های اون منطقه هستش. که برای مثال این رکورد 91/1 ثانیه رو تیم ردبول مدیون مکانیک هاش هست.

مسابقات اتومبیل رانی نسکار (Nascar)

مسابقات نسکار در سال 1949 در آمریکا شروع به کار کرد. پیست های نسکار به 4 دسته ی 1-پیست های کوتاه: کمتر از یک مایل مانند: بریستول ، شارلوت، فینیکس 2- پیست های میانه: مسافتی بین یک تا دو مایل مانند: آتلانتا، شارلوت ،کنتاکی 3- پیست های سرعت بالا: مسافتی بیش از دو مایل مانند: دیتونا، تالادگا، ایندیاپولیس 4- پیست های جاده ای : از پیست های جاده ای می توان: پیست واتکنز گلن و سونوما نام ببریم. مسابقات از سنگین ترین مسابقات اتومبیلرانی هستش در هر سال در 31 هفته متوالی انجام میشه. که بعد از مسابقه لمان پر فشارترین هستش. معمولا تعداد دورهای طی شده در حدود 280 دور است. که آمادگی جسمانی بالایی رو مطلبه از مشهور ترین اتومبیل های نسکار، فورد فیوژن، شورولت ایمپالا، تویوتا کمری و دوج هستن که آمار شورولت از همه بیشتر است.به خودروهای نسکار COT هم میگن زیرا نام پروژه ویژه Car Of Tomrrow یا خودرو فردا نیز به این مسابقات هم میگن. سرعت ماشین ها در نسکار به راحتی به بالای 300km/h میرسه و در پیچ ها به راحتی با سرعتی بالاتر از 200 Km/h رو طی می کنن. تیم ها از موتورهای شرکت های سازنده می تونن استفاده کنن و حق استفاده از موتور شخصی رو ندارن. ولی میتونن تقویتش کنن. این موتورها به راحتی تا 9000r.p.m دور می گیرن. لاستیک های این گونه خودروها برای امنیت بیشتر با باد نیتروژن پر میشه. یکی از نکات جالب این موتورها این است حق ندارن از انژکتور استفاده کنن و باید از کاربراتور 4 دهنه استفاده کنن که رانندگان در دو پیست تالادگا و دیتونا به دلیل شکل متفاوت مسیر، برای ایمنی بیشتر رانندگان در ابتدای حرکت کمی کند باشن در دهنه ورودی کاربراتور به منیفولد از صفحه ای به نام محدود کننده هوا استفاده می کنن. و برای افزایش ایمنی در تمامی مسابقات قدرت موتور به 725 اسب بخار محدود شده  است. در منطقه پیت استاپ 6 نفر حضور دارن که در ابتدا 4 مکانیک لاستیک های سمت راست رو عوض می کنن و به طور همزمان یک مکانیک سوخت تزریق می کنه و یک نفر گلس روس شیشه رو برمیداره. و سپس 4 مکانیک میان و لاستیک های سمت چپ رو عوض می کنن.

 

مسابقات اتومبیل رانی فرمولا E (Formula E)

در این سری مسابقات تقریباً شبیه فرمولا 1 هستش با این تفاوت که به جای استفاده از موتور بنزینی از موتور برقی استفاده می کنن. در این مسابقات از 10 تیم که در هر کدام 2 راننده که در مجموع 20 راننده داره. در پیت استاپ 2 نفر وجود داره. به این شکل که ماشین به منطقه پیت استاپ میشه و یک نفر سریع کمربندهای راننده رو باز می کنه و سپس راننده با سرعت وارد ماشین جدید میشه و نفر بعدی کمربند ایمنی ماشین جدید رو براش میبنده.

مسابقات قهرمانی جهان LMP1 یا مسابقات 24 ساعته LMP1  (world endurance championship)

مسابقات 24 ساعته یا مسابقات قهرمانی جهانی از سری مسابقات طاقت فرسا است. هر مسابقه به مدت 24 ساعت طول می کشه و فشار وحشتناکی به راننده و تیم وارد می کنه. این مسابقه به چندین بخش تقسیم میشه یکی از بخش ها، سری مسابقه LMP1 است. این ماشین ها بعد از فرمولا 1 از سریع ترین ماشین های مسابقه ای هستن. کلاس LMP1 از سال 1992 شروع به کار کرد. LMP1 از نظر کلاس بندی به دو کلاس هیبریدی و غیر هیبریدی تقسیم میشه.  حداقل وزن در مدل غیر هیبریدی 833 کیلوگرم و در مدل هیبریدی 878 کیلوگرم هست. در مدل هیبریدی محدودیتی در تعداد سیلندر و حجم سیلندر وجود نداره اما در مدل غیر هیبریدی حجم موتور حداکثر 5/5 لیتر یا 5500CC است و از نظر تعداد سیلندر محدودیت وجود نداره. اندازه باک در مدل هیبریدی بنزینی حدود 62 لیتر و هیبریدی دیزلی 50 لیتر در مدل معمولی در حدود 75 لیتر است. در منطقه پیت استاپ 4 نفر حضور دارن به این صورت که در ابتدا سوخت گیری انجام میشه و همزمان یک نفر شیشه جلو رو تمیز می کنه. و چون مسابقه 24 ساعته برگزار میشه راننده ها به صورت دوره ای باید عوض بشن و هر راننده در مجموع رانندگی اش نباید بیش از 12 ساعت رانندگی کننه. بنابراین در بعضی از پیت استاپ ها هم راننده در همین لحظه عوض میشه. بعد از اتمام سوخت گیری تعویض لاستیک شروع میشه. بدین صورت که ابتدا 2 نفر چرخ جلو راست رو تعویض می کنن، سپس 2 نفر دیگه چرخ جلو چپ و بعد عقب چپ و در آخر چرخ عقب راست تعویض میشه. البته ماشین با متصل شیلنگ باد جک های ماشین فعال میشه و خودش بالا میره و نیاز به کسی برای بالا بردن ماشین با جک وجود نداره.

مسابقات اتومبیل رانی رالی قهرمانی جهان یا WRC

این سری مسابقات در مسیرهای آسفالت و بیشتر در مسیرهای خاکی به خصوص در مسیرهای خاکی، گلی، برفی و در بیابان، جنگل، جاده یا کوهستان برگزار میشه.این مسابقات از سال 1973 شروع به کار کرد. تعداد تیم ها 12 تا و تعداد راننده ها 17 عدد است. در مسیرهای ساده تر فقط راننده حضور داره اما در مسیرهای سخت تر که بیشتر در شرایط خارج جاده است یک کمک راننده وجود داره که کار نقشه خوانی مسیر رو به عهده داره داره. 13 مسابقه در هر فصل برگزار میشه. این مسابقه در سراسر دنیا از اروپا تا بحرین در خاورمیانه تا در آفریقا و سایر نقاط در دنیا برگزار میشه. هر مسابقه در 3 روز برگزار میشه. تا رانندگان در شرایط مختلف رانندگی کنن. مسابقات WRC در انواع کلاس بندی برگزار میشه. برای مثال در یک کلاس از موتور 1600CC با کمک توربو شارژر که قدرتی در حدود 400 اسب بخار قدرت دارن ( حدود 4 برابر پژو 405 قدرت دارن ) (البته میزان قدرت و وزن خودرو رو FIA تعیین می کنه در گذشته قدرت کمتر بود که در سال 2017 اجازه افزایش قطر توربو از 33 میلیمتر به 36 میلیمتر داده شد که در مجموع باعث افزایش قدرت از 310 اسب بخار به بیش از 380 اسب بخار شد.) در حال حاضر در سری رده بالای WRC اتومبیل های موجود برای خرید جدید برای شرکت کنندگان: هیوندای i20 Coupe WRC ، سیتروئن C3 WRC ، فورد Fiesta WRC و تویوتا Yaris WRC در دسترس هست.

در این مقاله سعی شد تا شما دوستان عزیز رو با بعضی از اصطلاحات رایج مهم در مسابقات و بعضی از کلاس خودروسازی شامل : درگ، دریفت، اسلالوم، فرمولا 1، فرمولا E، ناسکار، LMP1، WRC آشنا کردیم. و در قسمت بعد با دیگر مسابقات آشنا می شیم. در انتها شما رو به فیلمی از پیت استاپ بعضی از مسابقات دعوت می کنیم.