همه چیز در مورد خودروهای دوگانه سوز CNG

امروزه در جهان آلایندگی به یک مسئله مهمی تبدیل شده. دلیل اصلی این آلایندگی ها استفاده از سوخت های فسیلی هستش که بعد از انجام فرآیندگی کاریشون دود زیادی تولید می کنن. که این دودها هم برای سلامت جسمی و روحی انسان تاثیر مخرب زیادی میزاره، و هم طبیعت رو نابود می کنه. در صنعت خودروسازی یکی از راه هایی که ازش استفاده می کنن تا بتونن هم از منابع نفتی کمتری بهره بگیرین و هم اثرات منفی زیست محیطی و جانی رو کاهش بدن از فناوری خودروهای دوگانه سوز استفاده می کنن. این فناوری علاوه بر  ارزون بودن، آلایندگی خیلی کمتری از خودش به جا میزاره. پس بیا با کارآموز وبسایت آموزش مکانیک خودرو همراه شو و عاشق یادگیری خودرو شو.

تاریخچه خودروهای دوگانه سوز

در سال های اولیه دهه ی 30 میلادی برای اولین بار در جهان به دلیل بحران حامل های سوختی نفتی ، تلاش برای امنیت انرژی ، ارزان بودن گاز نسبت به منابع نفتی ، بحران آلایندگی هوا در شهرهای بزرگ و دلایل متعدد دیگر به این فکر افتادن تا از منابع سوختی جایگزین استفاده کنن. که در اون زمان یکی از منابع سوختی جایگزین مناسب، سوخت گاز برای خودروها بوده است. البته بعد از پایان جنگ جهانی اول به دلیل کمبود سوخت در اروپا بعضی از خودروها رو طوری تبدیل می کردن تا بتونن از گرده ی زغال سنگ برای خوردوها استفاده کنن که آلایندگی زیادی داشت. ایتالیا و فرانسه برای اولین بار در اوایل دهه ی 30 میلادی از خودروهای گازسوز استفاده کردن.

در سال 1356 برای اولین در ایران در شهر شیراز در ناوگان تاکسی رانی از سیستم گازسوز استفاده کردن. در اون سال 1200 دستگاه از خودروهای تاکسی شهر شیراز رو گازسوز کردن. در سال 1362 در شهر مشهد هم 1200 دستگاه تاکسی دیگه رو هم گازسوز کردن. ابته کم کم این طرح در ایران رو به فراموشی رفت. تا این که مجدداً در میانه دهه ی 80 شمسی طرح گازسوز به دلیل افزایش قیمت حامل های انرژی و مسئله مهم آلایندگی هوای شهرهای بزرگ مثل تهران این طرح احیا شد. و به سرعت در سراسر کشور اجرا شد به طوری که در بخش زیر ساخت ها مثل جایگاه های عرضه گاز برای خودروها تقریباً در همه ی شهرها احداث شد. در حال حاضر در کارخانه جات خودروسازی اتومبیل های دوگانه سوز به صورت استاندارد عرضه می کنن. که بهترین موتور برای این نوع سوخت موتور ملی EF7 هستش که توسط مهندسان ایران خودرو و آلمان برای سوخت گاز طراحی شد و بازده ای خوبی داره.

خُب حالا بیایم یک مقدار در مورد خود گاز CNG صحبت کنیم. و کمی در موردش یاد بگیریم.

بر اساس استاندارد شرکت ملی گاز، گاز طبیعی مخلوطی از %80 متان، %12 اتان و درصدهای متناسبی از پروپان، بوتان و آلکان های سنگین، کربن دی اکسید و نیتروژه است. که به 3 روش:

1)متراکم (CNG. Compressed Natural Gas)

2) مایع (LNG. Liquitreded Natural Gas)

3) جذب شده (ANG. Absorbed Natural Gas)

هستش که در ایران از روش اول یعنی (CNG) استفاده می کنن. این نوع سوخت مزایا خوبی داره که در زیر خواهیم گفت:

1) گاز طبیعی، بعد از هیدروژن پاک ترین سوخت جایگزین برای بنزین و گازوئیل هستش.

2) بیش از %80 گاز رو متان تشکیل میده.

3) میزان آلایندگی این نوع سوخت خیلی کمتر از سوخت های فسیلی دیگه هستش. به طور میانگین میزان آلاینده CNG منو اکسید کربن (CO) یک خودروی گازسوز %65 کمتر است. یا میزان تولید اکسیدکربن (NOX) حداقل %70 کمتر از حالت بنزین است.

4) انتشارات آلایندگی در اثر تبخیر بنزین در حین سوخت گیری در این نوع سوخت رخ نمیده.

5) انتشار هیدروکربن های منتشر شده از خودروهای بنزینی و دیزلی در مجاورت با نور خورشید باعث اخلال در لایه ازن میشه اما در سوخت گاز میزان گاز خروجی HC به میزان %80 کاهش پیدا می کنه.

6) در یک خودروی گاز سوز میزان ذرات معلق (PM) نسبت به خودروی بنزینی و دیزلی در حدود %95 کاهش پیدا کرده است. ( این ذرات باعث سرطان و بیماری های ریوی میشه )

در ابتدا قبل از اینکه در مورد انواع نسل های کیت گاز در خودرو صحبت کنیم بیاییم کمی با قطعات موجود در سیستم ها آشنا بشیم.

مخزن خودروهای دوگانه سوز

مخزن گاز همانند باک بنزین هستش یعنی گاز مورد نیاز برای ماشین در خودش ذخیره می کنه و هر وقت بخواهیم گاز رو سمت موتور می فرسته. البته مخزن ها در 4 نوع تولید میشن.

نوع اول (نسل اول) : مخزن تمام فلزی

جنس این مخزن از فولاد هستش. که به 2 روش بلیت و تیوپ تولید میشه.

نوع دوم (نسل دوم) : مخزن کمر پیچ

این نوع مخزن دارای یک لایه داخلی از جنس فولاد یا آلومینیوم بدون درز هستش و قسمت استوانه ای (بیرونی یا بدنه ) این لایه داخلی دارای الیاف شیشه، آرامید یا مخلوطی از اون ها که به رزین آغشته است. در این ساختار ضخامت فلز کاهش پیدا می کنه و در نتیجه وزن مخزن کم میشه.

نوع سوم (نسل سوم ) : مخزن تمام پیچ

در این نوع لایه داخلی از جنس فولاد یا آلومینیوم بدون درز و تمام لایه داخلی توسط الیاف شیشه، آرامید، کربن یا مخلوطی از اون ها که به رزین آغشته شدهپیچیده شده است. در این نوع کامپوزیت ضخامت فلز کمتر شده و در نتیجه باز هم وزن کاهش پیدا کرده است.

نوع چهارم (نسل چهارم ) : مخزن تمام کامپوزیت

این نوع مخزن دارای یک لایه داخلی (liner) از جنس پلیمر بدون درز هستش و تمام لایه داخلی توسز الیاف شیشه، آرامید، کربن یا مخلوطی از اون ها که آغشته به رزین است پیچیده شده است. این نوع طرح پیچیده ترین، گران ترین ولی در عوض سبک ترین نوع مخزن هستش.

شیر سوخت گیری

پُرکن یا شیر سوخت گیری وسیله ای است که از طریق اون سوخت به داخل لوله ها و مخزن گاز میشه. این شیر از نوع یک طرفه است و معمولاً روی بدنه خودرو نصب میشه.

شیر سر مخزن

این شیر روی مخزن نصب میشه و اجازه عبور گاز رو در مدت سوخت گیری میده. این شیر از نوع 3 طرفه بوده که از یک طرف به لوله پرکن از یک طرف به مخزن و از طرف دیگه به لوله فشار قوی متصل است.

شیرهای سلونوئیدی

این نوع شیره وظیفه دارن تا انتخاب نوع سوخت رو انجام بدن. این کار رو توسط یک سوییچ انجام میدن. 2 عدد شریلونوئید که یکی برای گاز و دیگری برای بنزین وجود داره.

شیر سلونوئید بنزین: این قطعه بعد از پمپ سوخت وصل میشه و در صورت خاموش بودن ماشن و یا استفاده در حالت گاز مسیر بنزین رو قطع می کنه.

شیر سلونوئید گاز

این شیر همانند بنزینی هستش. این شیر مابین شیر سوخت گیر و رگلاتور متصل میشه. در این نوع در هنگام خاموش بودن موتور یا موقعی که از بنزین استفاده میشه قطع هستش.

لوله ها

لوله ها در سیستم CNG به دو دسته فشار بالا و فشار پایین تقسیم میشن. که با توجه به فشار مخزن که در حدود 220bar هستش تنظیم میشن.

لوله فشار بالا

لوله های فشار بالا، از مخزن به شیر سوخت گیری و بعد از اون تا رگلاتور وجود داره. قطر این لوله در حدود 5/5mm است و از جنس فولاد، برنج یا مس هست.

لوله فشار پایین

این لوله ها بعد از رگلاتور فشار پایین وجود داره. این لوله ها از رگلاتور به میکسر یا انژکتور متصل است. جنس اون ها از کائوچو مسلح به شبکه فلز هستش.

رگولاتور

همون طور که در متن گفتیم فشار مخزن در حدود 220bar هستش. اگه گاز با این فشار وارد موتور بشه، باعث خرابی انژکتورها میشه. برای همین از رگلاتور برای کاهش فشار استفاده می کنن. همچنین رگولاتورها مجهز به فیلتر 40 میکرونی در نزدیکی منیفولد گاز هستن.

عوامل خراب رگولاتور: 1) رطوبت گاز 2) خرابی شیر مخزن 3) گرفتگی فیلترها 4) فشار نامناسب مخزن 5) خرابی شیرهای سلونوئیدی 6) اندازه لوله ها

فیلتر

این قطعه وظیفه ی جلوگیری از آلودگی ها و ناخالصی ها به ریل سوخت و انژکتورها رو به عهده داره.

موتور پله ای (استپر موتور)

این قطعه وظیفه مخلوط کردن سوخت با هوا رو بر عهده داره مه هم برای سوخت بنزین و هم برای گاز وجود داره. وظیفه ی دیگه ی این قطعه تنظیم دور آرام موتور (حداقل دور موتور) است. یعنی در زمان روشن بودن موتور در حالت درجا کاربرد داره و یا در هنگام کولر گرفتن کمی هوا و سوخت بیشتری رو به سمت موتور می فرسته و دور موتور رو کمی زیاد می کنه، تا موتور در اثر کولر گرفتن خاموش نشه. یا موتور در حین حرکت بهش فشاری وارد نشه. (دور موتور افت نکنه)

       

میکسر (mixer)

در موتورهای قدیمی کاربراتوری برای مخلوط هوا و سوخت از ونتوری استفاده می کردن که بعد ها با پیشرفت در این حوضه جای خودشون رو به میکسر دادن که دقت بالاتری داشتن که ار نظر کاربرد به 2 دشته تقسیم میشدن: 1) اختلاط با ونتوری کاربراتوری  2) اختلاط با ونتوری مجزا

که در نوع اول به 2 صورت: دوراهه و تک راهه بوده و در نوع دوم به 2 صورت: کلاسیک و مسطح بودن.

ریل سوخت (پخش کننده)

انژکتورها بر روی بلوکه نصب میشن. و از این طریق بلوکه، گاز ورودی اون ها تامین میشه. به همین خاطر ریل انژکتور باید نزدیکی ورودی سوخت موتور نصب بشه.

انژکتور گاز

این قطعه وظیفه داره که سوخت گاز رو در زمان تعیین شده وارد موتور کنه.

سوئیچ تبدیل

خودروهای دوگانه سوز یا از گاز استفاده می کنن یا از بنزین استفاده می کنن. برای تعیین اینکه از کدوم سوخت استفاده بشه توسط سوئیچ تبدیل انجام میشه. در ضمن سوئیچ تبدیل 4 وطیفه رو به عهده داره که شامل: 1) قابلیت تغییر و انتخاب سوخت مصرفی 2) نشان دادن میزان گاز موجود 3) اعلام تمام شدن گاز توسط آلارم (در برخی از مدل ها) 4) نشان دادن نوع سوخت

واحد کنترل الکترونیکی (ECU)

در خودروهای قدیمی از کاربراتور استفاده می کردن که به دلیل مکانیکی بودن یکسری مشکلات مخصوص خودشون رو داشتن. اما با پیشرفت تکنولوژی از واحد کنترل الکترونیکی یا ECU استفاده می کنن. ECU در خودروهای جدید همانند مغز انسان عمل می کنه. یعنی تمام بخش های الکترونیک خودرو بهش متصل هستن. از مزیت ECU نسبت به کاربراتور می تونیم مصرف سوخت کمتر، آلایندگی کمتر و تولید قدرت بیشتر اشاره کنیم. همچنین چون الکترونیکی هستن قابلیت عیب یابی خودکار وجود داره و در صورت رفع نشدن عیب، اون خرابی در حافظه ECU ثبت میشه تا توسط مکانیک برطرف میشه. ECU اطلاعات مورد نیاز رو از سنسورها دریافت می کنه و توسط عملگرها پارامترهای مورد نیاز خودش رو اجرا می کنه. در خودرو

پیش انداز جرقه (آدوانسر)

سرعت پیشروی احتراق مخلوط گاز با هوا کمتر از مخلوط بنزین با هوا است. پس برای اینکه موتور در زمانیکه در حالت گاز CNG کار می کنه دچار مشکل نشه از پیش انداز جرقه استفاده می کنن تا شمع در زمان زودتر جرقه بزنه و به این روش مشکل سرعت کمتر احتراق در حالت گاز رو جبران می کنه. این باعث کاهش آلایندگی و پس زدن شعله در اگزوز و همچنین افزایش قدرت میشه.

شبیه ساز الکترونیکی یا آمولاتور

در خودروهای دوگانه سوز به هنگام استفاده از سوخت گاز، ECU بنزین از کار نمیفته و در حالیکه انژکتور بنزین عمل نمی کنه و در نتیجه کد خطا در ECU ثبت میشه. برای حل این مشکل از آمولاتور استفاده می کنن به این شکل که مقاومت های پایه های انژکتور بنزین رو برای ECU شبیه سازی می کنه و به اصطلاح ECU رو گول میزنه.

حسگرها

همون طور که در بخش ECU توضیح دادیم ECU برای کنترل نیاز به دریافت الاعات مختلف از خودور هست که این اطلاعات رو از حسگرها می گیره که در اینجا شما رو با چند تا حسگرها مهم آشنا می کنیم:

حسگر دمای هوای ورودی

همون طور که میدانید در دمای 20 درجه سانتی گراد در یک حجم مشخص تعداد مولکول بیشتری نسبت به حالتی که در دمای 40 درجه باشه داره. بنابراین وقتی هوا با دمای 40 درجه که تعداد مولکول های هوا کمتر هستش نیاز به پاشش سوخت کمتر داره. چون میزان هوای ورودی در عمل کاهش پیدا می کنه. این تشخیص دما بر عهده ی حسگر دمای هوای ورودی هستش. البته در سیستم های انژکتوری قدیمی تر سنسور دمای هوا و فشار هوا از هم جدا بودن که امروز هر دو در یک سنسور ادقام شدن.

حسگر یا سنسور موقعیت دریچه گاز (TPS)

ECU بوسیله ی این میزان باز بودن دهانه ی دریچه گاز رو متوجه می شه. تا متناسب با زاویه دریچه گاز میزان سوخت ورودی در حین حرکت رو توسط انژکتورها تنظیم کنه و همچنین در موقعی که موتور در حالت درجا کار می کنه، دریچه گاز بسته است پس برای اینکه ماشین خاموش نشه از استپر برای هوای ورودی در هنگام دور آرام استفاده می کنه. در همه این حالت ها سنسور TPS مقدار باز بودن دریچه ی گاز رو اعلام میکنه. دریچه گاز یا مستقیم توسط سیم به پدال گاز متصل است یا به صورت برقی مانند موتور TU5 در مدلهای بالا یا موتور EF7 سمند باز و بسته میشه.

سنسور اکسیژن

ECU برای اینکه متوجه بشه آیا موتور در فرآیند احتراق داره درست عمل می کنه میاد از سنسور اکسیژن که در روی لوله اگزوز نصب پارامترهای آلاندگی موتور رو می سنجه و می بینه مقدار آلایندگی مثلاً: مونوکسید کربن، اکسید نیتروژن و هیدروکربن های نسوخته چقدر است. و مقدار آلایندگی رو با ولتاژ 0.1 تا 0.9 ارسال می کنه. و کم یا زیاد بودن این عدد نشان دهنده مقدار اکسیژن خروجی کم یا زیاد است و باید پارامترهای انژکتور برای تزریق در موتور تغییر کنه. و خودش سریع این کار رو می کنه.

سنسور دور موتور و زاویه میل لنگ

ECU برای اینکه موتور در چه وضعیتی از 4 مرحله احتراق قرار داره از سنسور میل لنگ موقعیت خودش رو دریافت می کنه. به این شکل که بر روی فلایویل دندانه وجود داره و لی در یک نقطه دندانه نداره و صاف است و در اون لحظه ECU متوجه میشه موتور یک دور زده است و به ازای هر 2 دور ی که موتور می جره یک سیکل کامل احتراق ( 4 مرحله احتراق) انجام شده و همچنین از طریق همیم سنسور سرعت موتور رو هم تشخیص میدهکه متناسب با سرعت میزان هوا و سوخت رو تعیین می کنه.

سنسور دمای آب

از تغییر این سنسور دما موتور رو ECU متوجه میشه. چون برای تغییر از بنزین به گاز نیاز به 2 عامل دور موتور و دمای موتور مهم هست. چون گاز در دمای پایین خوب کار نمی کنه. و تا زمانیکه دور موتور به میزان مورد نظر نرسه روی حالت کاز نمیره. همچنین ECU چه در حالت گاز و یا چه در حالت بنزین در دمای مختلف موتور مقدار سوخت متفاوتی رو وارد موتور می کنه.

سنسور ضربه یا ناک سنسور

برای میزان کیفیت بنزین از عدد اکتان استفاده می کنن. هر چه این عدد بالاتر باشه کیفیت سوخت بهتر است. عدد اکتان رابطه مستقیم با خودسوزی بنزین داره . خودسوزی یعنی، بدون اینکه شمع جرقه بزنه، بنزین خود به خود شعله ور بشه. و چون در موتور این حالت در زمان نامناسب اتفاق میفته، قدرت موتور کم میشه و آلایندگی زیاد میشه و همچنین استهلاک موتور زیاد میشه. این هر چه به عدد 100 نزدیک بشه نشان دهنده کیفیت بهتر بنزین است. اگه کیفیت پایین باشه از طرق پالس هایی که سنسور ضربه می فرسته ECU برای غلبه بر خودسوزی لحظه جرقه شمع، زمان و مقدار پاشش سوخت و هوای ورودی رو تغییر میده.

خُب حالا در مورد سیستم های گازسوز که تاکنون در چهار نسل مختلف عرضه شدن. میخواهیم در موردشان به شما توضیح دهیم.

کیت گازسوز نسل اول خودروهای دوگانه سوز

توی نسل اول تمامی تجهيزات به‌کار رفته برای سوخت­رسانی، مکانيکي و بسيار ساده بود. براي مخلوط کردن هوا و گاز از يک میکسر که قبل از کاربراتور و در کنار آن تعبيه شده بود، استفاده می کرد. در برخی انواع که خودروي تبديلی، کاربراتوری است از ونتوری کاربراتور براي اين کار استفاده می کردن ولی به ‌دليل اين‌ که در روش گفته شده کاربراتور تغيير می کرد، استفاده از ميکسر در اين نسل از کيت­ها متداول­تر بود. نسبت هوا به سوخت در اين کيت­ها با تنظيم اوليه کیت انجام میشد و هيچ سيستم کنترلی مداربسته­ و بازخوردی از عملکرد وجود نداشت. این نسل بر روی خودروهای کاربراتوری نصب میشه و همچنین در خودروهای انژکتوری ابتدایی هم به کار می برن.

برخی از مشخصات و ويژگي­هاي اين نسل از کيت­ها

1) در اين نسل، ونتوری براساس ميزان گاز ورودی و اندازه­گيري پايين­ترين فشار رگولاتور، انتخاب میشه.

2) دارای پيچ تنظيم اصلی و تنظيم سوخت در حالت بدون بار بود.

3) قطعات الکترونيکي و سيستم کنترل نسبت هوا به سوخت نداره.

4) به­ دليل سادگی ساختار، از قيمت پايينی برخوردار هستش.

5) خودروهای تبدیل‌شده با این کیت‌ها نسبت به خودروهای بنزينی قديمی آلودگی کمتری توليد می­کنن، اما امکان پاس کردن استانداردهای آلایندگی امروزه رو ندارن.

6) وجود ونتوری، به‌علت ايجاد افت فشار سبب کاهش راندمان خودرو میشه.

7) از اون جا که نسبت هوا به سوخت در اين نسل از کيت­ها کنترل نمیشه، نمیتونن از کاتاليست­ها در خودروهای تبديلی اون جور که باید ازش استفاده کنن.

8) برای تنظیم ميزان آوانس جرقه از پيش­انداز جرقه استفاده می کردن.

9) اگر از این کیت در خودروهای انژکتوری استفاده بشه، از یک شبيه ­ساز پاشش یا امولاتور که جهت قطع انژکتورهای بنزينی در حالت استفاده از گاز به ‌کار میره، استفاده می کنن.

از این نسل در خودروهای پیکان یا پرایدهای اولیه که از سیستم کاربراتور استفاده می کنن به کار می برن.

مزایای کیت نسل اول خودروهای دوگانه سوز

1) دليل سادگی ساختار، از قيمت پايينی برخوردار هستن.

2) ساختار ساده ای داشتن. پس در تعمیرات راحت هستن.

3) خودروهای تبدیل‌شده با این کیت‌ها نسبت به خودروهای بنزينی قديمی آلودگی کمتری توليد می­کنن.

معایب کیت نسل اول خودروهای دوگانه سوز

1) عدم OEM بودن سیستم

2) سیستم عیب یابی نداره.

3) در حالت استفاده از سوخت گاز توان موتور بسیار افت می کنه.

4) احتمال خرابی پارامترهای آداپتور بنزین وجود داره.

5) استفاده از میکسر باعث افت توان میشه.

6) این نسل از کیت، قابلیت پاس کردن استاندارهای آلایندگی امروزی رو ندارن.( استاندارد بالای یورو 1 رو پاس نمی کنه. )

قطعات به کار رفته در کیت نسل اول در خودروهای کاربراتوری:

1- شیر مخزن گاز  2- شیر سلونوئیدی گاز  3- سوییچ تبدیل  4- رگلاتور  5- شیر حداکثر جریان  6- میکسر   7- کاربراتور  8- شمع  9- موتور  10- دلکو  11- پیش انداز زمان جرقه  12- شیر سلونوئیدی بنزین

قطعات به کار رفته در کیت نسل اول در خودروها انژکتوری:

1- شیر مخزن گاز  2- شیر سلونوئیدی گاز  3- سوییچ تبدیل  4- رگلاتور  5- شیر حداکثر جریان  6- میکسر   7- دریچه گاز  8- شمع  9- موتور  10- انژکتور بنزین  11- پیش انداز زمان جرقه  12- امولاتور

کیت گازسوز نسل دوم خودروهای دوگانه سوز

در این نسل کنترل مدار بسته نسبت هوا به سوخت نسبت به اول وجود داره. یعنی در این نسل توسط سنسور اکسیژن واقع بر روی لوله اگزوز بازخورد لازم بعد از احتراق داده میشه. (این سنسور میزان آلایندگی و نوع آلایندگی رو اعلام میکنه که احتراق بر اساس اون تنظیم کرد) همچنین در این نسل از موتور پله ای (استپر موتور Step Motor) وجود داره. که به همراه ECU میزان سوخت و هوا رو تنظیم می کنن. آلایندگی در این نسل نسبت به نسل اول خیلی کمتر است. این نسل همانند نسل قبل هم بر روی کاربراتور و هم بر روی انژکتور کاربرد داره.

ویژگی های مهم نسل دوم خودروهای دوگانه سوز

1) پیکربندی ECU گاز نسبت به بنزین میتونه به صورت اصلی- فرعی یا مستقل باشه.

2) آلودگی کمتر نسبت به نسل اول

3) استفاده از میکسر برای اختلاط سوخت و هوا

4) کنترل مدار بسته نسبت سوخت به هوا

5) استفاده از سیستم های الکترونیکی با دقت بالا

قطعات به کار رفته در کیت نسل دوم در خودروها انژکتوری:

1- شیر مخزن گاز  2- شیر سلونوئیدی گاز  3- سوییچ تبدیل  4- رگلاتور  5- شیر موتور پله ای(اِستُپِر)  6- میکسر  7- دریچه گاز  8- موتور  9- شمع  10- انژکتورگاز  11- امولاتور  12- پیش انداز زمان جرقه  13- سنسور اکسیژن 14- مبدل کاتالیستی

کیت گازسوز نسل سوم خودروهای دوگانه سوز

در این نسل نسبت به قبل برای بهبود در راندمان سیستم یعنی کنترل بهتر مخلوط سوخت و هوا از انژکتور برای تزریق در موتور استفاده می کنن. که در عمل تمام تجهیزات سوخت رسانی به صورت قطعات الکترونیکی هستن. در نسل قبل چون از میکسر استفاده می کردن سوخت به صورت پیوسته، بدون اینکه کدام سوپاپ باز یا کدام بسته است به موتور تزریق میشد و این باعث افزایش مصرف میشد. اما در این نسل انژکتورها بر اساس برنامه زمان بندی شده تزریق می کنن که باعث کاهش مصرف میشه. در ضمن چون قطعات به صورت الکترونیکی هستن، امکان عیب یابی به صورت خودکار توسط ECU گاز و بنزین فراهم شده است. همچنین از سنسور اکسیژن هم برای دریافت فیدبک خروجی استفاده می کنن. و برای پالایش دود خروجی از مبدل کاتالیستی استفاده می کنن که دود رو تصفیه می کنه و مقدار آلایندگی رو به شدت کاهش میده.

ویژگی های مهم نسل سوم خودروهای دوگانه سوز

1) آلایندگی کمتر

2) کنترل دقیق نسبت هوا به سوخت

3) دارا بودن قابلیت عیب یابی الکترونیکی

4) پیکربندی ECU گاز نسبت به بنزین می تونه به صورت اصلی-فرعی یا مستقل باشه

5) کیفیت بالای قطعات اکترونیکی

6) زمان پاشش و تنظيم ميزان سوخت در انژكتورها به صورت گروهی است.

7) سيستم پاشش گاز در اين نسل از كيت ها تك نقطه ای يا چند نقطه ای است.

8) توليد توان با افت كمتر نسبت به نسل های قبل

قطعات به کار رفته در کیت نسل سوم در خودروها انژکتوری:

1- شیر مخزن گاز  2- شیر سلونوئیدی گاز  3- سوییچ تبدیل  4- رگلاتور  5- انژکتور گاز  6- انژکتور بنزین          7- موتور  8- شمع  9- سنسور دریچه گاز  10- امولاتور  11- پیش انداز زمان جرقه  12- سنسور اکسیژن 13- مبدل کاتالیستی

کیت گازسوز نسل چهارم خودروهای دوگانه سوز

در این نسل کلیت قطعاتش شبیه به نسل سوم هستش. یعنی از انژکتور برای تزریق و برای فیدبک خروجی از سنسور خروجی و مبدل برای تصفیه دود استفاده می کنه. با این تفاوت که انژکتور به کار رفته در این نسل با نسل قبل فرق دار و از نوع پاشش سوخت نوبتی چند نقطه ای هستش. همین انژکتور باعث پاس شدن استادارد آلایندگی بالاتر است و همچنین باعث کاهش مصزف نسبت به نسل قبل هستش. این نسل از نوع پیشرفته ترین و پیچیده ترین و گران ترین بین نسل مختلف گاز هستش. البته قابلیت اطمینان بالایی هم وجود داره.

ویژگی ها مهم نسل چهارم خودروهای دوگانه سوز

1) تولید آلایندگی کمتر نسبت به نسل قبلی

2) پیکربندی ECU گاز نسبت به بنزین میتونه به صورت اصلی-فرعی یا مستقل باشه.

3) گران بودن تجهیزات

4) استفاده از انژکتور فشار بالا (8 bar)

5) استفاده از سیستم انژکتور چند نقطه ای

6) کنترل زمان پاشش و تنظیم میزان سوخت برای هر انژکتور، به صورت جداگانه است.

7) استفاده از تجهیزات اللکترونیکی دقیق برای کنترل دقیق نسبت هوا به سوخت

8) قابلیت عیب یابی اکترونیکی

قطعات به کار رفته در کیت نسل چهارم در خودروها انژکتوری:

1- شیر مخزن گاز  2- شیر سلونوئیدی گاز  3- سوییچ تبدیل  4- رگلاتور  5- انژکتور گاز  6- انژکتور بنزین          7- موتور  8- شمع  9- سنسور دریچه گاز  10- امولاتور  11- پیش انداز زمان جرقه  12- سنسور اکسیژن 13- مبدل کاتالیستی

خُب حالا بیاییم در مورد انواع عیب هایی که ممکن است در مورد خودروهای دوگانه سوز اتفاق بییفته صحبت کنیم:

ردیف	نوع عیب	دلایل احتمالی	روش رفع عیب	خطا ثبت در ECU
1	مخزن گاز پر نمیشه	-شیر دستی مخزن بسته است -مجموعه شیر مخزن ایراد داره -شیر تغذیه پُرکن ایراد داره	-شیر دستی را باز نمایید -مجموعه شیر تعویض نمایید -شیر پرکن تغذیه رو تعویض کنید	–
2	بوی گاز داخل اتاق می آید	-نشتی گاز از شیر تغذیه -نشتی گاز از شیر مخزن -نشتی گاز از ورودی رگولاتور	– اتصالات رو سفت نمایید و در صورت نیاز عوض کنید.	–
3	نمایشگر میزان شارژ مخزن با دور موتور تغییر می کنه.	-نشتی گاز از اتصال ورودی شیر برقی فشار بالا -SHUT OF VALVE کامل باز نمیشه.	– اتصال رو سفت کنید   مجموعه رگلاتور رو عوض کنید	–
4	با وجود گاز کافی در مخزن، موتور در حالت گاز سوز کار نمی کنه	-شیر مخزن بسته است. -Shut Off Valve کار نمی کنه. -پیچ تنظیم رگلاتور بسته است.   -کانکشن شیر برقی مرحل دوم رگلاتور خوب متصل نشده است -لوله فشار پایین گاز قطع شده. -شیر برقی مرحله دوم یا Shut Off Valve ایراد داره.	-شیر رو باز کنید -سیم کشی رو کنترل کنید -استپر رو در محدوده مورد نظر کارخانه تنظیم کنید -سیم کشی و اتصالات رو کنترل کنید. -لوله فشار پایین رو وصل کنید -مجموعه رگلاتور رو عوض کنید.	RPM ERROR
5	در هنگام روشن کردن، دور موتور بالای 1500RPM میره و با فعال شدن CNG موتور خاموش میشه.	-کانکشن استپرموتور گاز با بنزین جابه جا شده است	-اتصالات را اصلاح کنید.	RPM ERROR
6	بعد از فعال شدن CNG،موتور خاموش میشه ویا به حالت بنزین میره	-رگلاتور تنظیم نیستش -پلانجر استپرموتور کثیف است -استپر درست عمل نمی کنه یا سیم کشی ایراد داره -سنسور اکسیژن ایراد داره یا سیم کشی ایراد داره -کثیفی بیش از حد فیلتر هوا	– رگلاتور رو در محدوده ی مورد نیاز گفته شده تنظیم کنید. -پلانجر رو تمیز کنید -استپر رو تعویض کنید -درصورت سالم بودن سیم کشی سنسور روعوض کنید. -فیلتر هوا رو عوض کنید.	LEAN RICH RPM ERROR
7	شتابگیری ضعیف در حالت گاز سوز ولی در حین بنزین خوب است	-وجود اشکال در سیم کشی (سنسور دریچه گاز تا ECU گاز)	-سیم کشی رو اصلاح کنید	TPS ERROR
8	نوسان دور آرام در حالت گازسوز	-نشتی هوا قبل یا بعد از میکسر قسمت مخروطی میکسر جدا شده است	-قسمت های زیر رو از نظر نشتی هوا و گاز کنترل کنید: کانال هوا از هواکش تا ورودی میکسر، واشر دریچه گاز، مجاری هواکش، شیلنگهای ورودی و خروجی شیرهای برقی کنیستر، کنیستر، شیلنگ خلاء رگلاتور بنزین به منیفولد ، شکستگی محموعه هواکش و شیلنگ سوپاپ PCV -میکسر رو عوض کنید	–
9	نوسان دور موتور 2000-4000RPM	فاصله هوایی (GAP) بین سنسور دور موتور و دنده فلایویل نامناسب است.	-فاصله هوایی رو با واشرهای مناسب تنظیم کنید.	–
10	در دور موتور 3000RPM استپر موتور بیش از 130 پله باز میشه.	-قسمت مخروطی میکسر جدا شده است -نشتی هوا قبل یا بعد از میکسر	-میکسر عوض بشه -قسمت های زیر رو از نظر نشتی هوا و گاز کنترل کنید: کانال هوا از هواکش تا ورودی میکسر، واشر دریچه گاز، مجاری هواکش، شیلنگهای ورودی و خروجی شیرهای برقی کنیستر، کنیستر، شیلنگ خلاء رگلاتور بنزین به منیفولد ، شکستگی محموعه هواکش و شیلنگ سوپاپ PCV	LEAN ERROR
11	موتور در حالت بنزین و گاز روشن نمیشه	-ادوانسر قطع شده است. -سنسور دور موتور کار نمی کنه یا سیم کشی ایراد داره.	-ادوانسر رو وصل کنید -سیم کشی رو کنترل و تعمیر کنید	RPM ERROR
12	در حالت آماده برای تغییر از بنزین به گاز LED،CNG روشن نمیشه	-فیوز CNG سوخته است -سوییچ تغییر حالت یا دسته سیم مربوطه ایراد داره	-فیوز رو عوض کنید. -سیم کشی رو کنترل کنید و در صورت نیاز تعمیر کنید. در صورت سالم بودن سوییچ رو تعویض کنید و اگر اون هم سالم بود ECU گاز رو عوض کنید.	–

هدف از این مقاله آشنایی شما با سیستم سوخت رسانی خودروهای دوگانه سوز هستش. در این متن ما شما رو با گاز طبیعی، سوخت CNG، انواع اجزای CNG، انواع سنسورها و در نهایت شما رو با عیب یابی در مورد خودروهای دوگانه سوز آشنا نمودیم. امیدواریم این مطلب به درد شما دوستان خورده باشه.