همه چیز در مورد مشخصات تایر خودرو

تاریخچه تایرها:

بشر از زمانیکه برای جابه جایی تونست از گاری و در ادامه از کالسکه استفاده کنه از چرخ هم استفاده کرد. در ابتدا چرخ ها از جنس سنگ و بعدها از جنس چوب یا آهن بودن. این چرخ ها سخت و خشک بودن و سواری با آن ها مشکل بود. از این رو بشر برای آسایش بیشتر و راحتی در جابه جایی لاستیک رو اختراع کرد. تایر از واژه فرانسوی به نام tirer برداشت شده و در  گذشته تایر به تسمه‌های آهنی و سیم‌های ضخیمی که به دور چرخ‌های کالسکه کشیده می‌شدن گفته میشد. در سال 1845 رابرت تامسون اولین تایر بادی را اختراع کرد و سپس در سال 1888 جان بوید دانلوپ طرح تایر را تکمیل کرد. لاستیک قطعه ای پلاستیکی می باشد که بر روی رینگ چرخ قرار دارد و با زمین به صورت مستقیم تماس دارد. این قطعه یکی از وظایفش این هستش که ضربات ریز جاده را به خود بگیره و مانع از وارد شدن این ضربات به اتاق بشه. از وظایف مهم لاستیک این هستش که، توی حرکت، مخصوصاً توی شتاب گیری و ترمزگیری خودش رو نشون میده. همچنین در سر پیچ ها لاستیک باعث چسبیدن به زمین و سُر نخوردن ماشین تاثیر به سزایی داره.(جنس لاستیک مهم است تا در سر پیچ ها سُر نخورد) به طور کلی تایرها روی خوش فرمانی ماشین، نرمی و ایمنی تاثیر مهمی داره. پس بیا با کارآموز وبسایت آموزش مکانیک خودرو همراه شو و عاشق خودرو شو.

خُب بزار این جوری شروع کنیم که ببینیم لاستیک ها چند مدل هستن؟ لاستیک ها به چند وجه مختلف تقسیم می شن. اما چیزی که برای ما از همه بیشتر مهم تره، اینه که تایر به 2 دسته اصلی بایاس(تیوب دار) و رادیال(تیوبلس یا بدون تیوب) تقسیم می شوند.

1-رادیال (تیوبلس): این نوع لاستیک ها طوری ساخته شده اند، که نیاز به تیوب داخلی ندارند. فناوری این لاستیک ها جدیدتر و پنچرگیری باهاش خیلی ساده تره. این لاستیک ها مقاومت چرخش پایین تری دارند ( باعث کاهش مصرف سوخت میشه)، قابلیت چرخشی بالاتری دارند و نسبت به لاستیک های بایاس کیفیت خیلی بالاتری دارند.

2-لاستیک بایاس: در این مدل لاستیک ها در داخل تایر یک تیوب وجود دارد که هوا در آن ذخیره می شود. معمولا این نوع لاستیک ها برای ماشین های باری ،کامیون ها، اتوبوس ها، ماشین آلات کشاورزی و… که به لاستیک فشار زیادی وارد میشه استفاده میکنن.(البته الان برای همین دسته از ماشین ها لاستیک های رادیال عرضه می شود.)

در تصویر پایین هر دو نوع لاستیک رادیال و بایاس رو با جزئیات بهتون نشون میدیم.

خُب بیایم ببینیم اگه خواستیم یک تایر نو بخریم به چه چیزهای روی تایر توجه کنیم. روی تایر، مشخصات تایر خودرو مثل سایز تایر – حداکثر وزنی که تایر تحمل می کنه – حداکثر سرعتی که تحمل می کنه – نوع کاربری تایر و…. نوشته شده.

برای مثال بیایم با هم مشخصات تایر خودرو زیر رو بررسی کنیم:

عدد 225 : این عدد عرض لاستیک رو به میلی متر نشون میده که در اینجا عرض لاستیک از دو طرف دیواره ها 225 میلی متر هستش.

50 : نسبت ابعاد فاق )دیواره) تایر با عرض تایر یعنی طول فاق (دیواره) تایر را بر عرض تایر تقسیم می کنن و در عدد 100 ضرب می کنن تا نسبت بدست بیاد. مثلا برای این تایر وقتی طول فاق (دیواره)  رو تقسیم بر عرض تایر کردن عدد 0.5 بدست آمد که در 100 ضرب شد و عدد 50% که رو تایر می بینیم حک کردن. این عدد هر چه قدر کوچکتر باشه فاق (دیواره)  تایر کمتر است و باید ابعاد رینگ بزرگتر باشه. در این حالت لاستیک خشک تر و تا حدودی ضربات جاده را به اتاق منتقل می کنه. عدد هر چه بزرگتر باشه فاق هم بزرگتر میشه و لاستیک هم نرم تر میشه.       ضریب منظری (درصد)

R : نشان دهنده این است که تایر از نوع رادیال هستش و اگر حرف B باشد یعنی از نوع بایاس هستش.

17 : ابعاد رینگ چرخ را به واحد اینچ نشان می دهد. که معمولا این عدد در ماشین های ایرانی بین 13 تا 15 قرار داره.

98 : این عدد نشون میده که هر لاستیک چقدر وزن رو تحمل می کنه. بیایم برای فهم بیشتر جدول پایین رو نگاه کنیم:

وزن مجاز	شاخص بار	وزن مجاز	شاخص بار	وزن مجاز	شاخص بار	وزن مجاز	شاخص بار
kg 950	106	kg 615	91	kg 400	76	kg 257	61
kg 975	107	kg 630	92	kg 412	77	kg 265	62
kg 1000	108	kg 650	93	kg 425	78	kg 272	63
kg 1030	109	kg 670	94	kg 437	79	kg 280	64
kg 1060	110	kg 690	95	kg 450	80	kg 290	65
kg 1090	111	kg 710	96	kg 462	81	kg 300	66
kg 1120	112	kg 730	97	kg 475	82	kg 307	67
kg 1150	113	kg 750	98	kg 487	83	kg 315	68
kg 1180	114	kg 775	99	kg 500	84	kg 325	69
kg 1215	115	kg 800	100	kg 515	85	kg 335	70
kg 1250	116	kg 825	101	kg 530	86	kg 345	71
kg 1285	117	kg 850	102	kg 545	87	kg 355	72
kg 1320	118	kg 875	103	kg 560	88	kg 365	73
kg 1360	119	kg 900	104	kg 580	89	kg 375	74
kg 1400	120	kg 925	105	kg 600	90	kg 387	75

پس عدد 98 در این لاستیک نشون میده که هر لاستیک 750 کیلوگرم بار رو تحمل می کنه.

H : این حرف نشون میده که لاستیک تا چه سرعتی رو میتونه تحمل کنه. برای مثال جدول زیر رو ببینید.

سرعت به کیلومتر	سرعت به مایل	حروف حک شده
48 KM/H	30 MP/H	B
69 KM/H	43 MP/H	E
80 KM/H	50 MP/H	F
90 KM/H	56 MP/H	G
99 KM/H	62 MP/H	J
110 KM/H	69 MP/H	K
120 KM/H	75 MP/H	L
130 KM/H	81 MP/H	M
140 KM/H	87 MP/H	N
150 KM/H	94 MP/H	P
160 KM/H	100 MP/H	Q
170 KM/H	107 MP/H	R
179 KM/H	112 MP/H	S
189 KM/H	118 MP/H	T
198/5 KM/H	124 MP/H	U
208 KM/H	130 MP/H	H
238/5 KM/H	149 MP/H	V
بالاتر از 238/5 KM/H	بالاتر از 149 MP/H	Z
269 KM/H	168 MP/H	W
بالاتر از 270 KM/H	بالاتر از 169 MP/H	(W)
298 KM/H	186 MP/H	Y
بالاتر از 298 KM/H	بالاتر از 186 MP/H	(Y)

نشانه بعدی تو خرید تایر خیلی مهم هستش حتی شاید مهم تر از مشخصات دیگه تایر، اون هستش که تاریخ تولید تایر چه زمانیه. چون تایرها از زمان تولید حدود 6 سال تاریخ انقضاء دارن پس توجه کنید برای خرید یک تایر سر این قضیه سرتون کلاه نره. توی تایرها تاریخ تولید رو به صورت عدد 4 رقمی می نویسن. 2 عدد سمت چپ نشون میده در چه هفته ای از سال تولید شده و دو تای سمت راست سال تولید رو نشون میده.

برای مثال در قسمت مشخصات تایر خودرو در شکل در انتها عدد 5107 نوشته شده. یعنی لاستیک در هفته 51 ام سال 2007 تولید شده.(پس اگر برای خرید لاستیک رفتید و دیدید قیمتش به طرز عجیبی ارزون بودش سریع به تاریخ لاستیک توجه کنید شاید تموم شده باشه یا داره تموم میشه.)

یکی از چیزهایی دیگه از مشخصات تایر خودرو که روی لاستیک حک میشه این است که نشون میده لاستیک از چه نوعی هستش. برای فهم بهتر مثال پایین رو با هم ببینیم.

در قسمت مشخصات تایر خودرو قید شده در تایر عرضش 275 میلی متر، نسبت فاق به عرضش 45%، R یعنی لاستیک از نوع رادیال، رینگ 21 اینچ، 110 نشون میده این لاستیک حداکثر بار 1060 کیلوگرم رو تحمل میکنه، Yیعنی تا سرعت 298 رو تحمل می کنه، M+S نشون میده کشش تایر روی گل و برف مناسب هستش( این به منزله این نیستش که لاستیک مخصوص زمستان باشه)

انواع تایر های مختلف:

تایر بر اساس ساختشون برای فصول مختلف هستند. مثلا:

1 – تایر 4 فصل: این تایر شکل آج روی آن و جنسش طوری هستش که میشه برای 4 فصل استفاده کرد البته نسبت به تایرهای تخصصی هر فصل در ترمز گیری، شتاب، چسندگی ضعیف تر هستش ولی در مجموع میشه برای 4 فصل ازش استفاده کرد.

2 – تایر زمستانی:آج این تایر ها به شکلی هستش که میتونه برف و باران رو خوب کنار بزنه و در حالت برفی و بارانی ترمز گیری خوبی داره. اما در عوض این لاستیک ها صدای بیشتری تولید میکنه و نسبت به تایر های دیگه خشک تر هستش.

3 – تایر تابستانی: تو این تایرها شکل آج تایر برای حالت خشک و گرم طراحی شده تا خط ترمز گیری (در ترمز ناگهانی از لحظه ترمز گرفتن تا توقف کامل) کمی داشته باشه.(حداقل فاصله رو طی کنه تا وایسه)

همچنین تایرهای دیگری هم به غیر از فصلی وجود داره:

4 – تایر ران فلت (پنچر رو): این لاستیک ها طوری طراحی شده اند که در صورت پنچر شدن تا مسافت معین برای لاستیک مثلا برای 80 کیلومتر با حداکثر KMH/H120 میتونه حرکت کنه. در این نوع لاستیک ها جدار داخلی تایر مستحکم تره و بعد از پنچر شدن سریع خم نمی شود در ضمن تو تابستون در برابر گرما مقاوم تر هستش و تغییر خیلی کمی میده. بدی این لاستیک ها این هستش که یا پنچگیری نمیشن یا برای 1 بار می توان پنچری گرفت و همچنین قیمتش نسبت به تایرهای عادی بیشتر هستش و زودتر ساییده می شن یعنی سریع تر باید عوضش کنیم.

5 – تایر زاپاس: چند سالی هستش شرکت های بزرگ خودرو سازی از لاستیک های زاپاس که ابعادی کوچک دارند، تقریبا هم سایز لاستیک فرغون، استفاده می کنند. علت استفاده از این لاستیک ها به عنوان زاپاس به این دلیله که 1 – جای کمتری رو بگیره 2- وزن کلی ماشین کم بشه که در نتیجه مصرف سوخت پایین بیاید. 3- این لاستیک ها چون نسبت به مدل های استاندارد ارزون تر هستن برای کارخانه با تیراژ بالا سود زیادی داره.

نگهداری از تایرها:

تایرها مثل روغن موتور ماشین می مونند و باید همیشه چک بشن.

مثلا هر هفته یا دو هفته یکبار باد لاستیک ها رو چک کنید چون اگه باد کم باشه باعث افزایش مصرف سوخت و اگر بیش از اندازه باشه باعث میشه ماشین تعادل خوبی نداشته باشه.

هر 20000 کیلومتر سعی کنید لاستیک ها رو به صورت ضربدر از جلو به عقب منتقل کنید یا لاستیک ها رو گردشی تعویض کنید تا ساییدگی لاستیک ها یکدست باشد. این کار هم توی دیرتر تموم شدن تایر تاثیر داره هم تو هندلینگ ماشینتون تاثیر داره.

هیچ وقت سعی نکنید روی لاستیکی که پنچر شده حرکت کنید چون دیواره لاستیک ترک بر می داره و دیگر قابل استفاده نیستش.

لاستیک ها رو همیشه تمیز نگه دارید تا اگر خرابی ای در لاستیک دیدید سریعاً بتونید درستش کنید.

یکی از دلایل اینکه میگیم لاستیک رو تمیز نگه دارید این هستش که اگه رو دیواره لاستیک برآمدگی (قُر شدگی) دیدید سریع لاستیک رو عوض کنید. این قُر شدگی نشون میده عمر لاستیک تموم شده و خیلی زود باید عوض بشه و گرنه هر آن ممکنه پنچر بشه و تو حرکت باعث تصادف شما بشه.

هیچ وقت روی دست اندازها با سرعت رد نشید چون باعث خرابی زودهنگام لاستیک ماشینتون میشه.

در ضمن همیشه قبل از این که به دست انداز یا سرعت گیر برسید ترمز کنید و سرعت رو کم کنید. چون اگه این کار رو نکنید و در حالیکه ترمز رو نگه میدارید از دست انداز یا سرعت گیر رد بشد به لاستیک و جلوبندی فشار زیادی وارد میشه و اون ها رو زود خراب میکنه.

اگه توی حرکت لاستیک ماشینتون پنچر شد سریع پا روی پدال ترمز نذارید چون باعث میشه تعادل ماشین از بین بره و باعث حادثه بشه. در چنین موقعیتی با حفظ خونسردی خیلی آروم ترمز کنید و آروم ماشین رو به سمت کنار جاده ببرید.

به ساییدگی تایرها حتما توجه کنید مثلا لبه داخلی لاستیک یا لبه بیرونی یا…. خورده شده باشه اما بقیه قسمت تایر هنوز آج داشته باشه نشون میده جلوبندی و یا عقب بندی ماشینتون مشکل داره که داره یک قسمت از تایر رو خراب می کنه. در این صورت حتما باید خیلی سریع برید جلوبندی سازی تا بیش تر از این خرج رو دستتون نزاره.
نکاتی که ما در مقاله مشخصات تایر خودرو ذکر نمودیم گوشه ی کوچکی از دنیای تایرهای می باشد. همون طور که در ابتدا گفتیم تایرها روی ایمنی، خوش فرمانی و نرمی ماشین تاثیر مستقیمی دارد پس بیاییم برای نگهداری تایر حواسمون جمع باشه تا در استفاده از اتومبیل شخصیمون به دردسر نیوفتیم. و خدای نکرده در استفاده نادرست دچار حادثه نشیم.

در مورد تایرها موارد تخصصی زیادی وجود دارد مثلا به صورت تخصصی انواع تایر ها،مواد تشکیل دهنده تایرها، انواع آج تایرها، مشخصات حک شده روی تایر به صورت ریزتر، پیشنهاد خرید چه نوع تایر برای اتومبیل تان خواهیم پرداخت. که ان شالله در آینده نزدیک به آن می پردازیم.